Fréttir

Í desember er sólargangur stystur og myrkrið því mikið. Sérhvert ljós var því kærkomið og dýrmætt. Kerti voru ekki jafn sjálfsagður hlutur og í dag en snemma á 19. öld var það orðinn almennur siður að gefa heimilisfólki kerti á jólunum. Þau voru þá jafnan heimagerð. Yfir jólin var starað á ljósið frá loganum þar til það slokknaði en stundum voru kertin svo falleg að á þeim var ekki kveikt. In December darkness is all-encompassing and light precious. Candles were commonly homemade till the first decades of the 20th century. In the previous century it became common to give each member of the household a candle as a Christmas gift. People would often spend Christmas day just staring at the lights but when the candles were too precious they were kept as decorations.

Jólagjafir eins og nú tíðkast eru ekki gamall almennur siður. Seint á 19. öld fór að bera á jólagjöfum enda var þá orðið meira um verslanir en áður og kaupmenn settu gjarnan upp jólabasara. Auglýsingar fóru að birtast í kringum 1880 þar sem margskonar varningur til jólagjafa var til sölu, t.d. fatnaður, leikföng, vindlakassar, eðalvín, blýantar, spil, sápa og sælgæti. Jú og auðvitað blessuðu bækurnar. Síðari hluti 20. aldar einkennist af ofgnógt  allra hluta. Í auglýsingu frá 1982 sagði að Clairol fótanuddtækið yki vellíðan alls líkamans. Tækið er hinsvegar kannski ein alræmdasta jólagjöf allra tíma. Sagan segir að á mörgum heimilum hafi slíkt tæki leynst í fleiri en einum pakka og flest þeirra hafi endað í geymslum landsmanna, stundum með skömm. Tækið jók vellíðan fótanna en ekki sálarinnar í öllum tilfellum. Christmas presents were uncommon in Iceland until the late 19th century. Then merchants started to offer special goods for Christmas, such as cigars, fine wine, candy, soaps and toys and of course books. The latter part of the 20th century is one of plentiful of everything. In the 1980s this Clairol foot spa was the popular gift. It became somewhat of an embarrassment because many homes ended up with more than one such Spa, some say more than two even, many of which, if not all, soon ended up in the storage.

Þar sem ófært er um Laufásstað og Gamla bæinn í Laufási fellur Jólastarfsdagur niður. 

 Sýniningar safnsins verða lokaðar í laugardaginn 5. desember sökum ófærðar að safninu. The museum will be closed Saturday December 5th because of bad wether.

    Hörður Geirsson skrifar skemmtilega grein um mynd mánaðarins á vef Þjóðminjasafnsins. Greinin fjallar um Jón Chr. Stefánsson sem nam fyrstur Íslendinga votplötu (collodion) ljósmyndatæknina og hóf að nota hana hér á landi árið 1858. Smelltu á myndina til að lesa greinina.

Eftir því sem nær dregur jólum fjölgar skrauti á heimilum. Jólaskreytingar voru í fyrstu tengd lýsingu og heimagerðum jólatrjám, en seint á 19. öld fóru kaupmenn að bjóða innflutt jólaskraut og efni til föndurgerðar á svokölluðum jólabösurum. Á stríðsárunum jókst framboðið enn meira   Þessar fallegu rauðu gips bjöllur voru seldar af kvenfélaginu Hlíf til styrktar góðgerðarmálum á stríðsárunum ýmist málaðar eða ómálaðar og prýddu heimili víða á Akureyri fyrir jólin og gera sjálfsagt enn. Christmas decorations were confined to candles and simple homemade christmas trees untill late in the 19th century when stores started to import such commodities. These beautiful red bells made of plaster were sold for charity by a local women‘s association in the 1940s. The bells were both sold with or without coating and decorated many houses for decades and probably still do.

Fimmtudaginn 3. desember kl. 20 fjallar Valgerður H. Bjarnadóttir um veturinn í ljóðum Davíðs Stefánssonar frá Fagraskógi í samtali við gesti, sem ber yfirskriftina "Í vetrarins skammdegishöll." Í ljóðum Davíðs Stefánssonar hefur veturinn sterka táknræna merkingu. Hann er hið ógnandi, deyðandi myrkur og kuldi og hins vegar er hann verndandi fyrir bæði náttúru og manneskju. Á veturnar sjáum við líka stjörnurnar skína og spor hinnar elskuðu í snjónum.Eftir dagskránna gefst gestum kostur á að skoða safnið. Skemmtileg kvöldstund á heimili skáldsins við Bjarkarstíg 6 frá 20-22. Takmarkaður sætafjöldi. Aðgangseyrir kr. 1.200 - munið árskortin 

  Í dag er dagur íslenskrar tungu 16. nóvember. Sá dagur er einnig fæðingadagur Jóns Sveinssonar, Nonna. Faðir hans Sveinn Þórarinsson lýsir deginum á Möðruvöllum svona í dagbók sinni: „Logn hlýindi og blíðviðri. Kl. hálf eitt í nótt vakti kona mín mig, þá orðin joðsjúk.“  Jón gamli húsmaður var í skyndi sendur af stað til að ná í yfirsetukonuna Ástu Daníelsdóttur að Hvammi. „Tók Ásta til starfa strax og fæddi kona mín eptir harða hríð sveinbarn kl. 4, og gekk fæðingin þannig að kalla má fljótt og vel, og sýnist ekki ætla að hafa nein bág eptirköst. Ég og hyski mitt allt vakti um nóttina og líka í dag. ... Frúin, Petrea, Þorgerður og annað kvenfólk hér kom smámsaman inn að „skoða barnið“ sem er vanalegt en mér öldungis óskiljanleg fýsn margs kvenfólks.“

  Árleg jólasýning safnsins fjallar að þessu sinni um hvernig talið var niður til jóla. Verið velkomin - munið árskortið